سیستم اعلام حریق یکی از انواع سیستم های هشدار دهنده می باشد که شروع آتش سوزی یا مواردی مانند تجمع دود و مونوکسید کربن را به ساکنین ساختمان هشدار داده و باعث پیشگیری از خسارت می شود. آتش سوزی یکی از اتفاقات غیر مترقبه ای است که ممکن است به دلایل مختلفی مانند خطاهای انسانی و یا عوامل دیگر اتفاق بیفتد. وقوع آتش سوزی در ساختمان های مسکونی، اداری، تجاری، صنعتی و … که افراد زیادی در آن ساکن هستند، می تواند خسارات جانی و مالی زیادی به بار آورد. شناسایی به موقع و سریع آتش سوزی و هشدار به ساکنین و در ادامه شروع فرآیند خاموش کردن آتش از مهم ترین کاربرد های سیستم اعلام حریق می باشد. پیشگیری از وقوع آتش در کوتاه ترین زمان اهمیت زیادی داشته و لازم است تا ابزار و تجهیزات مورد نیاز برای این منظور در بنا تامین گردد. این کار باعث می شود تا در صورت بروز آتش سوز خسارات جانی و مالی به حداقل خود برسند.

سیستم اعلام حریق چیست؟

سیستم اعلام حریق شامل مجموعه ای از تجهیزات مختلف است که از یک ساختمان در مقابل خطرات احتمالی آتش سوزی محافظت می کند. این سیستم در دو نوع خودکار و دستی وجود دارد که به طور معمول بیشتر از سیستم اتوماتیک آن استفاده می شود. در سیستم های اعلام حریق اتوماتیک، از سنسور های تشخیص دهنده تجمع دود و بروز آتش سوزی استفاده می شود که پس از تشخیص به صورت اتوماتیک وارد عمل شده و پروتکل تعریف شده برای آن را انجام می دهد. در این پروتکل مجموعه ای از برخی از کارها به صورت زنجیره ای برای هشدار و مهار آتش سوزی احتمالی انجام می شود. یکی از مهم ترین مواردی که باعث ابداع و تولید این نوع از سیستم ها، تولید سنسورهای تشخیص دهنده دود و آتش است که باعث پیشرفت ناگهانی این نوع از سیستم های اعلان حریق شده است.

اجزای اصلی سیستم اعلام حریق شامل سنسورهای دود (و سایر ردیاب ها مانند گرما، ردیاب های گاز)، نقاط تماس دستی، زنگ هشدار، فلاشر و کنترل پنل (کنترل مرکزی و تجهیزات نشان دهنده) که وظیفه مدیریت سیستم را به عهده دارد، می باشند. از مزایای سیستم های اعلام حریق می توان به هشدار زودهنگام و جلوگیری از خسارات جانی و مالی اشاره کرد. مدیریت سیستم اعلام حریق بر عهده کنترل پنل می باشد و قادر به شناسایی دقیق محل آتش نیز بوده و سیگنال های مختلف را از دتکتورها دریافت کرده و به سیستم های هشدار دهنده فرمان هشدار می دهد. نصب این قطعه باید در مکان هایی باشد که رفت و آمد افراد زیاد بوده و به راحتی قابل مشاهده باشد.

انواع سیستم های اعلام حریق

سیستم های اعلام حریق شامل دو نوع اصلی سیستم های اعلام حریق معمولی و آدرس پذیر می باشند.

• سیستم اعلام حریق معمولی یا متعارف: سیستم های اعلام حریق معمولی بیشتر در اماکن با فضای کوچکتر مانند مغازه ها و رستوران ها استفاده می گردد و هزینه کمتری دارند. در این نوع سیستم، یک ساختمان نسبت به مساحتی که دارد با یک یا چند حسگر در یک منطقه تقسیم می شود. تمامی سنسورها و نقاط تماس دستی در این منطقه به یک مدار اختصاصی روی کنترل پنل متصل می گردد. هر زنگ یا زنگ هشدار در این سیستم از طریق یک سیم دو هسته ای جداگانه به یک حلقه اختصاصی متصل می شود. وقتی آشکارساز فعال می شود، کنترل پنل منطقه ای را که در آن آتش سوزی یا هرگونه خطری ایجاد شده است را نمایش می دهد. ایراد این سیستم ها این است که منطقه مربوطه باید به صورت دستی کنترل شود تا منبع دقیق زنگ هشدار مشخص شود. این امر می تواند در شرایط اضطراری، به خصوص در مناطقی که تعداد زیادی دستگاه وجود دارد، کمی وقت گیر باشد. سیستم های اعلام حریق معمولی یا متعارف، فقط اطلاعات تشخیصی یک منطقه را فراهم می کنند اما اطلاعات دستگاه های جداگانه منطقه را ارائه نمی دهند.
• سیستم اعلام حریق آدرس پذیر: در مقابل، سیستم های اعلام حریق آدرس پذیر اطلاعات خاصی را در مورد سنسورهای مجزا ارائه می دهند. سیستم های آدرس پذیر هوشمند هستند و از یک یا چند سیم کشی تک حلقه برای اتصال انواع مختلف آشکارسازها یا سایر دستگاه های آغازگر استفاده می کنند. هر دستگاه (حسگرها، نقاط تماس و غیره) آدرس یا شناسه منحصر به فردی دارد. کنترل پنل به طور منظم از هر دستگاهی که به آن متصل است، موقعیت دقیق، وضعیت سلامت دستگاه، خطاها یا آتش سوزی را گزارش می دهد و اطلاعات دریافت شده از دستگاه ها توسط کنترل پنل نمایش داده می شود. سیستم های آدرس پذیر دارای انعطاف پذیری، کنترل و سرعت بیشتری در شناسایی نسبت به سیستم های معمولی هستند اما استقرار آنها پیچیده تر و گران تر است. از این نوع از سیستم های اعلام حریق در ساختمان های بزرگ تجاری و اماکن با نیازهای پیچیده شبکه استفاده می کنند.

انواع دیگر سیستم های اعلام حریق سیستم های اعلام حریق بی سیم هستند که از طریق باتری کار می کنند و گاهی اوقات به رادیو متصل می شوند و مجهز به سیستم های تشخیص دود مایع می باشند.

سیستم های آشکارساز دود با استفاده از یک فن کار می کنند که برای جذب هوا از اطراف ساختمان از طریق شبکه ای از لوله ها و سوراخ های نمونه برداری مورد استفاده قرار گرفته و سیگنال های هشدار دهنده آتش سوزی احتمالی را در هنگام تشخیص ایجاد کرده و در نهایت ذرات دود را تشخیص می دهند. این سیستم ها در مواقعی که هشدار زودهنگام لازم است بسیار مفید می باشند اما نصب و نگهداری آنها مستلزم هزینه و وقت بسیاری می باشد.