تاثیر نور در انسان نه تنها از جنبه جسمانی، بلکه از نظر روانی نیز بسیار اهمیت دارد. حس بینایی یکی از مهم ترین حس های موجود در انسان برای درک محیط اطراف خود می باشد. نور به عنوان یکی از حیاتی ترین عناصر موجود در این دنیا برای ادراک آن می باشد. اهمیت نور در انسان نه تنها از بعد جسمانی قابل بررسی می باشد، بلکه با تاثیری که در خودآگاه و ناخودآگاه ما می گذارد، به صورت غیرمستقیم در روابط ما با دیگران و احساسی که نسبت به محیط اطراف داریم نیز تاثیر می گذارد.
تاثیر نور و روشنایی در انسان از نظر جسمانی و روانی
تاثیر نور و روشنایی در انسان نه تنها از جنبه جسمانی، بلکه از نظر روانی نیز بسیار اهمیت دارد. براساس مطالعات انجام گرفته نور و روشنایی نه تنها از جنبه جسمانی، بلکه از نظر روانی نیز تاثیر به سزایی در روحیه و اختلالات روانی افراد دارد. به عنوان مثال تحقیقات نشان داده است که مردم در فصل زمستان بیشتر دچار افسردگی می شوند. همچنین برخی شرایط محیطی دیگر مثل گسترش پدیده آپارتمان نشینی در دنیای امروز موجب شده مردم کمتر در معرض نور و روشنایی قرار گیرند که این امر می تواند آسیبهای جدی بر سلامت روحی و روانی افراد و جامعه وارد کند. برخی روانشناسان اعتقاد دارند که زندگی در خانه های کوچک و کم نور تنش های خانوادگی و میل به پرخاشگری را افزایش می دهد. این درحالی است که مردم کمتر به تاثیر نور و روشنایی در انسان از نظر روحی و روانی اهمیت می دهند و کمتر تلاشی در زمینه رساندن نور کافی به بدن خود انجام می دهند.
از دیگر تاثیرات نور و روشنایی در انسان این است که می توان از آن برای ایجاد فضایی گرم و مطبوع استفاده کرد. بهتر است از چراغ های رومیزی با انتخاب کلاهک هایی با رنگ گرم مثل نباتی و یا زرد استفاده نمایید. نورهای گرم و رنگی تأثیر بسزایی در روحیه افراد مختلف داشته و احساس شادابی و بشاشیت بیشتری می نماید، مانند نورهای سبز، بنفش، زرد و قرمز که به ترتیب احساس طبیعت، آرامش و هیجان را به انسان القا می نماید. همچنین می توانید به جای استفاده از منبع نور قوی و یکسان، با تغییر میزان نوردهی لامپ ها در محل های مختلف و تغییر رنگ و حباب های آنها، فضایی با سایه روشن و طیف های مختلف نوری و رنگ های مورد علاقه ایجاد کنید و بر جذابیت محیط خود بیفزایید. در مورد تغییر محل زندگی یا کار خود به محیطی که بتوانید عیوب آن را بپوشانید یا تأکید بر موضوعات زیبای محل زندگی خود داشته باشید، به جای استفاده از لوستر یا منبع نوری متمرکز، از آباژورهای پایه بلند و کوتاه و همچنین چراغ های دیواری استفاده نمایید. در محل هایی که زیاد مایل به رؤیت آنها نیستید، می توانید از آباژورهای کوتاه حباب دار با نورهای رنگی ملایم که نور را به طرف بالا منعکس می نماید، استفاده نمایید و منابع قوی تر نور را که می تواند به رنگ سفید و شیری باشد، در مکان های زیبای محل زندگی خود قرار دهید و به طور کلی سعی در تاریک نمودن قسمت های نه چندان زیبا و روشن تر نمودن بخش های اصلی و دلخواه خود نمایید.
تاثیر نور و روشنایی در انسان
در مبحث بهداشت نور، تاثیر نور و روشنایی در انسان را به دو صورت کلی بیولوژیکی و دیداری مورد بررسی قرار می دهند.
اثرات بیولوژیکی نور (biological)
اثرات بیولوژیکی نور به طور کلی تنظیمات بدن انسان را تحت تاثیر قرار می دهد و به طور همزمان اثرات مثبت و منفی فراوانی را بر روی فیزیک بدنی و روحیات و خلقیات انسان به همراه دارد.
اثرات دیداری نور (visual)
این نوع از تاثیر نور و روشنایی در انسان نیز از طریق چشم و به دستور مغز رویت و تشخیص اشیا را در پی دارد. سیستم بینایی در بدن انسان، هر جسم موجود در فضا را به وسیله بازتاب نور تشخیص می دهد. نور محیط به اجسام تابیده می شود و اجسام آن نور را به سمت چشمان ما بازتاب می دهند. به این ترتیب تصویری از جسم روی شبکیه چشم ما ایجاد شده و ما آن جسم و رنگ آن را تشخیص می دهیم. ما رنگ های اجسام را با این فرض به آنها نسبت می دهیم که زیر نور سفید طبیعی یا Natural Withe Light قرار گرفته باشند. رنگ اجسام حتی زیر نور لامپ های رشته ای هم مقداری قرمز تر از حالت اصلی جلوه می کند.
تعادل شبانه روزی بدن به وسیله ی هورمونی به نام ملاتونین (Melatonin) تنظیم می شود. فعالیت بدن در طول روز و ریلکسی و آرامش آن به هنگام شب بستگی شدیدی به تنظیمات هورمون ملاتونین دارد. هنگام شب و به ویژه در ساعات خواب شبانه، قرار گرفتن در برابر تابش نور می تواند باعث جلوگیری از تولید ملاتونین شده و ریتم فعالیت های بدن را مختل کند. در این بخش از مقاله می خواهیم به روند تولید هورمون ملاتونین در بدن و ارتباط آن با مبحث بهداشت نور می پردازیم.
تاثیر نور و روشنایی در انسان را از منزل خودمان کنترل کنیم
این بخش تاثیر نور و روشنایی در انسان روند چگونگی ترشح هورمون ملاتونین در بدن و میزان تاثیرپذیری آن از تغییرات نور و روشنایی محیط در طول شبانه روز را نشان می دهد. این عملیات مستقیما بر روی فعالیت ها و تنظیمات بدن اثر می گذارند. اهمیت و ضرورت مسائل ذکر شده به اندازه ای است که ما را بر آن می دارد که نور های مصنوعی تولیدی در شب را کاهش دهیم و حتی الامکان منابع تولید نور را کنترل نماییم. جالب است بدانید که دانشمندان حتی نور پس زمینه سفید LCD موبایل و لپ تاپ را عامل ایجاد اخلال در ترشح ملاتونین می دانند. لذا توصیه می شود، شب هنگام حداقل تا یک ساعت قبل از خواب شبانگاهی، از وسایل بصری استفاده نشود یا اینکه آنها را در حالت Night Mode تنظیم کنیم. با این روال تاثیر آنها کمتر خواهد بود. مطالب بیان شده نشان می دهند که روشنایی می تواند در ترشح هورمون ها و تنظیمات بدن و همچنین به تعادل رساندن فعالیت های شبانه روزی بدن نقش تاثیرگذاری را ایفا کند. دقت داشته باشید که سایر محرک ها نظیر درجه حرارت و صدا پس از نور و در درجه ی دوم قرار می گیرند.
تاثیر لامپ ال ای دی در بهبود شرایط روحی و روانی افراد
تاثیر نور و روشنایی در انسان به دو صورت است. یکی از طریق نور مصنوعی و داخلی در ساختمان های مسکونی و شرکت و… و دیگری به وسیله ی نورهای خارجی که عمدتا محیط های عمومی مانند فضای سبز و خیابان ها را شامل می شود. جهت کنترل درصد تولید ملاتونین در فضای بسته، می توان از وسایل نورپردازی مرغوب و باکیفیت بهره گرفت و همچنین زمان کار و زمان قرار گرفتن در معرض نور را به خصوص در هنگام شب به درستی تنظیم کرد؛ اما کنترل نور در فضای باز و محـیطِ خارجی که سازمان های دیگری مسئولیت آن را بر عهده دارند کار دشواری است. ارگان های جهانی راهکارهای متعددی را جهت کنـترل نور در محیط های داخلی و خارجی ارایه داده اند که عبارت است از کنترل نور با تنظیم زاویه ی چراغ و یا ایجاد تغییرات بنیادی در ساخت و تولید چراغ ها و منابع روشنایی. با توجه و رعایت هر یک از این روش ها تا حدود زیادی می توان مشکلات ناشی از نور را کاهش داد. یکی از مزایای لامپ ال ای دی و نور LED، کیفیت نوری آن است. در نورپردازی سازگار با محیط زیست همچون CFL، کیفیت نور را تاحد ممکن پایین میآورند. گزینههای LED حتی از گزینهی سایه روشن و سفید گرم، سفید یخی و نور روز برخوردار است. هم اکنون می توانید از فروشگاه نوریکسُ، لامپ ال ای دی مورد نیازتان را خریداری کنید و از مزایای آن بهره مند شود.